Başta Erzurumlular olmak üzere Erzurum’la yolu kesişenlerin yaşamında ve hatıralarında bu şehrin müstesna bir yeri vardır. Dünyada ılıman kuşak içerisinde en yükseğe kurulu, nüfus itibariyle en büyük şehir olan Erzurum, Palandöken’in eteğinde eğik bir düzlük üzerinden ortalama 2000 metreden Anadolu’ya keskin gözlü bir kartal gibi bakmaktadır.
Onca şehir gezdim, gördüm. Elbette ki her birinin ayrı bir güzelliği vardı. Üstelik ekonomik, kültürel ve sosyal bakımdan daha da cazipti. Lakin hiçbiri beni Erzurum kadar kendine bağlayamadı. Hiçbiri Erzurum’un bende uyandırdığı sevgiyi, hasreti uyandıramadı. Soğuk kışına, karına, buzuna, bazı imkânsızlıklarına rağmen ben karlar diyarı, masmavi gök kubbeli, kehribar gözlü bu şehri karşılıksız sevdim. Öyle zannediyorum ki bu kartal yuvasında hiç kimse olmasa dahi heybetli Palandöken’in eteğinde durup sert rüzgârın eşliğinde sonsuzluğu içime çekerek ovaya baktığımda yine kendimi güvende ve mutlu hissedeceğim.
Peki binlerce kişinin hayatında tatlı bir huzur ve hatıra bırakan Erzurum’un adı nereden geliyor? Bu konuda farklı rivayetler var. Kıymetli Hocam Prof. Dr. Efrasiyap Gemalmaz’ın Erzurum İli Ağızları adlı hacimli çalışmasında Erzurum adına açıklık getiriyor. Ona göre bugün adı Karaz( Kahramanlar) köyü olarak bilinen yerde Yunan ve Roma dönemlerine ait izler bulunuyor. Orta Çağ’da önemli bir şehir olan Arzen(Erzen) burada kurulmuş. Arzen, Hitit devrinden kalan Azzi’den türemiş. Gemalmaz’a göre Erzurum adının buradan gelmiş olması muhtemeldir. Fakat Erzen’in Siirt’te bulunan Erzen’le karıştırılmaması için buraya Erzen el Rum(Arz-ı Rum) denilmesi uygun görülmüş. Bu ad çok sonraları Erzurum biçimini aldı. Bununla beraber şimdiki Erzurum’un bulunduğu yerde kale şehri vardı. Buraya Romalıların istilasından önce Ermeniler, Karin veya Karnoi Kalak diyorlardı. Romalılar zamanında da bu şehir için Karin adı yine kullanıldı. Hatta yöreye Karantis denildi. Türkler Bizanslı tarihçilere göre 1048, Ermeni tarihçilere göre de 1049’da, Erzeni Rum’u zapt ettiler. Bu tarihten sonra da şehre Kara Erzen veya Karaz Arz/Karaz adı verildi. Tarihte Roma, Bizans, Arap ve Moğol hakimiyetlerini gören Erzurum, son sahipleri olan Türklerin elinde, tarihe tanıklık etmeye, insanlara hayat sunmaya devam ediyor.